Najważniejsze parametry kół zębatych

Koła zębate to nieodłączne elementy wielu systemów mechanicznych, których zadaniem jest przenoszenie ruchu między wałami. Ich odpowiedni dobór wpływa na sprawność i wytrzymałość całego mechanizmu, dlatego warto poznać najważniejsze parametry kół zębatych, które pomogą nam wybrać odpowiednią konfigurację pod konkretne zastosowanie. Przeczytaj i poznaj główne parametry kół zębatych!

Moduł jako podstawowy parametr

Moduł to jedno z kluczowych pojęć charakteryzujących koła zębate. Określa on stosunek średnicy podziałowej (lub średnicy opisowej) do liczby zębów na kole. Stąd wynika, że im większy moduł, tym większe będą wymiary zębów, a co za tym idzie, większa będzie nośność oraz wytrzymałość koła. Moduł wpływa także na kompatybilność kół zębatych – aby mogły one współpracować ze sobą, muszą posiadać taki sam moduł. Wartość modułu jest ściśle powiązana z możliwościami produkcyjnymi maszyn i narzędzi skrawających, dlatego często stosuje się wartości normalizowane. W przypadku kół zębatych stosowanych w przemyśle moduł wynosi zwykle od 0,5 do 10 mm, jednak w specjalistycznych zastosowaniach może osiągać wartości spoza tego zakresu.

Kąt przekładni a skuteczność przenoszenia ruchu

Kolejnym istotnym parametrem kół zębatych jest kąt przekładni, który określa nachylenie bocznych powierzchni zębów względem osi koła. Kąt ten wpływa na sposób przenoszenia ruchu przez zęby oraz na ich obciążenie. Wyróżniamy dwa główne rodzaje kątów przekładni – prostokątne (20°) i skośne (15° lub 25°). Koła zębate o kącie prostokątnym charakteryzują się prostszą konstrukcją oraz łatwiejszym procesem wytwarzania, jednak ich praca jest głośniejsza niż w przypadku kół o kącie skośnym. Koła o kącie skośnym zapewniają większą płynność i cichszą pracę, ale są trudniejsze i droższe w produkcji. Wybór odpowiedniego kąta przekładni zależy zatem od wymagań stawianych konkretnej aplikacji.

Szerokość koła a nośność przekładni

Szerokość koła zębatego to odległość między dwiema równoległymi płaszczyznami, które ograniczają koło w kierunku osi wału. Szerokość ta ma bezpośredni wpływ na nośność przekładni, czyli zdolność przenoszenia obciążeń przez zęby. Im większa szerokość, tym większa jest nośność, jednak zwiększa się też masa i opory ruchowe. Jak można dowiedzieć się, odwiedzając witrynę internetową Zakładu Mechanicznego Glimag z Jaworzna, który oferują także reduktory mechaniczne, przekładnie zębate do maszyn górniczych itp., przy wyborze odpowiedniej szerokości koła zębatego, trzeba uwzględnić zarówno parametry obciążeniowe, jak i wymagania dotyczące masy i gabarytów. Przy dobieraniu szerokości stosuje się wartości normalizowane, które są dostępne w odpowiednich normach technicznych.